U odnosu na UN Konvenciju o pravima osoba s invaliditetom, član 30, učešće u kulturnom, sportskom životu, rekreaciji i slobodnim aktivnostima, na nivou Evropskog saveza slijepih izrađeni su zahtjevi koji su u skladu sa istom i koje je u što kraćem roku neophodno realizovati, kako bi osobe
potpuno i djelimično oštećenog vida bile ravnopravne u odnosu na druge građane/ke.
Prema UN Konvenciji: „Države potpisnice priznaju pravo svih lica sa invaliditetom da uzmu učešća u kulturnom životu na osnovama jednakosti sa drugima i preduzeće odgovarajuće mjere..“
Tokom procesa stvaranja i građenja inkluzivnog društva, veoma bitan segment je prilagođavanje programskih sadržaja gledaocima i gledateljkama s invaliditetom. Pristupačnost informaciono komunikacionih tehnologija i usluga, ima za cilj da omogući osobama s invaliditetom i starijim osobama da budu ravnopravni članovi društva, unaprijedi obrazovanje, podstakne opštu informisanost i kulturu.
U istraživanju prava potrošača osoba s invaliditetom koje su sproveli Savez slijepih Crne Gore i Centar za zaštitu prava potrošača u okviru projekta “Svi smo stvoreni jednaki, ka efikasnijoj zaštiti prava potrošača osoba sa invaliditetom” ispitanici su u djelu pristupačnosti TV sadržaja ukazali na više problema.
Najčešći problemi koji pogađaju medije su:
1. Nedostatak gestovne podrške;
2. Nesenzibilisanost novinara za pravilno izvještavanje o problemima osoba sa invaliditetom;
3. Neprimjereni tekstovi u medijima kojima se dodatno diskriminišu osobe sa invaliditetom;
4. Nepristupačnost filmskih sadržaja; nedostatak titlovane podrške.
Trenutna pristupačnost televizijskog programa zauzima do 1% cjelokupnog sadržaja. Ako posmatramo emisije i druge programske sadržaje koje proizvodi ili emituje nacionalni emiter, RTCG, jedina pristupačna emisija nekad je bila informativna – „Vijesti“ u 18h, u poslednje vrijeme ponekad
„Dnevnik“ u 15:30. Filmovi sa naracijom (audio-deskripcijom) za osobe oštećenog vida emituju se rijetko, nedovoljno za prosječnog gledaoca/teljku oštećenog vida. U situaciji kakva je bila i trenutno je sa pandemijom COVID-19 problem nije riješen. I dalje na RTCG kao gledatelj/ka oštećenog vida, sluha ne možete saznati pravovremeno informacije, a ni uživati u raznim programskim sadržajima.
Osim televizijskih medija, značajne prepreke pogađaju i online medije.
Glavni problemi se odnose na nepristupačnost sajtova za osobe oštećenog vida.
„Nepristupačni su sajtovi. Oglasi koje govorna podrška čita a koji su česti ometaju moje informisanje. Restartuje mi se govorna podrška, i često dok pročitam članak zna da prođe dosta vremena.“
Evropski savez slijepih sprovodi dvogodišnji projekat PARVIS, koji ima za cilj podizanje svijesti o pravima osoba potpuno i djelimično oštećenog vida, istovremeno gradeći kapacitete organizacija osoba oštećenog vida, koje se za njih zalažu, stvaranjem i pružanjem pristupačnog audiovizuelnog
komunikacijskog materijala, usklađenog na evropskom nivou.
Uz podršku Evropske komisije, PARVIS je zajednički projekat Evropskog saveza slijepih s organizacijama članicama iz 9 zemalja PARVIS-a: Slovačka, Njemačka, Crna Gora, Francuska, Litvanija, Portugal i Španija, Holandija i Švedska.
Pogledajte video koji se odnosi na pravo na sport i kulturu, u skladu sa članom 30 UN Konvencije o pravima OSI na sledećem linku: https://www.youtube.com/watch?v=CSdVBAY5aHE
Izvor: https://www.euroblind.org/convention/article-30
Pripremila: Katarina Bigović Kulić
