U odnosu na UN Konvenciju o pravima osoba s invaliditetom, član 27, rad i zapošljavanje, na nivou Evropskog saveza slijepih izrađeni su zahtjevi koji su u skladu sa istom i koje je u što kraćem roku neophodno realizovati, kako bi osobe potpuno i djelimično oštećenog vida imale jednako pravo na
rad, kao i ostali građani.
Prema UN Konvenciji:
1. Države potpisnice priznaju pravo osoba sa invaliditetom na rad na osnovu jednakosti sa drugima; ovo uključuje mogućnost da zarađuju za život obavljajući posao koji su slobodno odabrali ili prihvatili na tržištu rada i u radnom okruženju koji su otvoreni, inkluzivni i pristupačni za osobe sa invaliditetom.
Države potpisnice preduzeće odgovarajuće korake da osiguraju i promovišu ostvarivanje prava na rad, uključujući i za one osobe koje su stekle invaliditet tokom procesa rada, kroz preduzimanje odgovorajućih mjera, uključujući zakonsku regulativu, usmjerenih, između ostalog, na:
(a) Zabranu diskriminacije na osnovu invalidnosti u odnosu na sva pitanja vezana za sve oblike zapošljavanja, uključujući uslove regrutovanja, zapošljavanja i primanja na posao, nastavak zapošljavanja, napredovanje u službi, uslove rada, zaštitu zdravlja i bezbjednost na radu;
(b) Zaštitu prava lica sa invaliditetom, na osnovu jednakosti sa drugima, na pravedne i povoljne uslova rada, uključujući jednaku nadoknadu za jednak rad, bezbjedne i zdrave uslove rada, uključujući zaštitu od uznemiravanja i mogućnost pokretanja postupaka pravne zaštite u slučaju kršenja ovih
prava;
(c) Osiguravanje da lica sa invaliditetom mogu da ostvaruju svoja radna i sindikalna prava na osnovu jednakosti sa drugima;
(d) Omogućavanje licima sa invaliditetom da imaju efektivan pristup opštim tehničkim programima i programima stručnog usmjeravanja, uslugama za pronalaženje radnog mjesta i produženom treningu i obuci;
Zahtjevi:
– Vlade treba da obezbijede ili podrže usluge stručnog osposobljavanja, profesionalnog usmjeravanja, doedukacije osoba s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida.
– Vlade treba da obezbijede finansijska sredstva koja će omogućiti osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida da pohađaju stručnu obuku, uključujući i kurseve osmišljene posebno za osobe oštećenog vida. Podrška pojedincima treba da uključuje podršku, troškove obuke, obezbjeđivanje posebne opreme, troškove usluga, prilagođavanje obuka i radnih mjesta i troškove putovanja.
– Vlade treba da obezbijede ili podrže uvodni trening za osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida na radnom mjestu kada započinju novi posao ili kada dođe do napredovanja ili promjene posla.
(e) Promovisanje mogućnosti za zapošljavanje i napredovanje u karijeri za lica sa invaliditetom na otvorenom tržištu rada, kao i pomoći ovim licima u traženju, dobijanju i zadržavanju posla;
Zahtjev: Vlade moraju da promovišu zapošljavanje osoba oštećenog vida na
otvorenom tržištu i uz podršku za zaposlenje.
(f) Promovisanje mogućnosti za samozapošljavanje, preduzetništvo, razvoj
kooperativa i pokretanje sopstvenog biznisa;
(g) Zapošljavanje lica sa invaliditetom u javnom sektoru;
(h) Podsticanje poslodavaca da zapošljavaju lica sa invaliditetom u
privatnom sektoru kroz odgovarajuće mjere i politiku, što može uključivati i
programe afirmativne akcije, podsticajne i druge mjere;
Zahtjevi:
– Vlade treba da obezbijede i finansiraju podržane šeme zapošljavanja koje imaju kapacitet da pomognu osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida da pronađu i zadrže posao.
– Neophodna je vladina podrška zaštićenim radionicama koje pružaju zaposlenje pogodno za osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida, koje imaju i dodatne invalidnosti.
– Vlade treba da finansiraju kontinuirano istraživanje i razvoj novih mogućnosti zapošljavanja osoba s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida, zajedno sa podrškom osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida da pronađu i zadrže posao u novo – identifikovanim oblastima.
(i) Obezbjeđivanje razumnih adaptacija na radnom mjestu i u radnom okruženju za lica sa invaliditetom,
Zahtjev:
– Zakonska sredstva potrebna su za specijalnu opremu, lične asistente, adaptacije na radnom mjestu i usluge transkripcije za osobe sa potpunim i djelimičnim oštećenjem vida u otvorenom i uz podršku zaposlenja.
(j) Promovisanje sticanja radnog iskustva za lica sa invaliditetom na otvorenom tržištu rada,
(k) Promovisanje profesionalne rehabilitacije i osposobljavanja, programa povratka na posao i zadržavanja posla za lica sa invaliditetom.
Zahtjevi:
– Od poslodavaca treba zatražiti odsustvo za osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida u vrijeme gubitka vida dok pohađaju kurseve profesionalne rehabilitacije i bilo koje naredno stručno osposobljavanje i osiguravaju mogućnost ponovnog zaposlenja na prethodnom poslu.
– Vlade bi trebalo da podrže pružanje kurseva profesionalne rehabilitacije koji su posebno dizajnirani i održavani kako bi se zadovoljile potrebe ljudi koji su doživeli znatan gubitak vida.
2. Države potpisnice osiguraće da lica sa invaliditetom ne budu držane u ropstvu ili zavisnom položaju i budu, na osnovu jednakosti sa drugima, zaštićene od prisilnog rada. „Evropski savez slijepih sprovodi dvogodišnji projekat PARVIS, koji ima za cilj podizanje svijesti o pravima osoba potpuno i djelimično oštećenog vida,
istovremeno gradeći kapacitete organizacija osoba oštećenog vida, koje se za njih zalažu, stvaranjem i pružanjem pristupačnog audiovizuelnog komunikacijskog materijala, usklađenog na evropskom nivou.
Uz podršku Evropske komisije, PARVIS je zajednički projekat Evropskog saveza slijepih s organizacijama članicama iz 9 zemalja PARVIS-a: Slovačka, Njemačka, Crna Gora, Francuska, Litvanija, Portugal i Španija, Holandija i Švedska.
Pogledajte video koji se odnosi na jednako pravo na rad, u skladu sa članom 27 UN Konvencije o pravima OSI na sledećem linku:
https://www.youtube.com/watch?v=x4WKXPkSdzA&t=1s
Izvor: http://www.euroblind.org/convention/article-27
Pripremila: Katarina Bigović Kulić
