U odnosu na UN Konvenciju o pravima osoba s invaliditetom, član 30, učešće u kulturnom, sportskom životu, rekreaciji i slobodnim aktivnostima, na nivou Evropskog saveza slijepih izrađeni su zahtjevi koji su u skladu sa istom i koje je u što kraćem roku neophodno realizovati, kako bi osobe
potpuno i djelimično oštećenog vida bile ravnopravne u odnosu na druge građane/ke.
Prema UN Konvenciji: „2. Države potpisnice će preduzeti odgovarajuće mjere kako bi omogućile osobama sa invaliditetom da razvijaju i koriste svoje kreativne, umetničke i intelektualne potencijale, ne samo radi svoje dobrobiti, već i radi obogaćivanja čitavog društva. „
Zahtjev:
– Osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida moraju biti u mogućnosti da u potpunosti pristupe kulturno specifičnim i / ili osjetljivim materijalima, kao i kreativnim i umjetničkim resursima, i da dobiju obrazovanje, obuku i podršku vršnjaka koja je primjerena njihovoj kulturi ili kreativnim i umjetničkim sposobnostima. Osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida takođe treba pružiti svu potrebnu ličnu pomoć za postizanje kreativnog i umjetničkog razvoja ili za bavljenje aktivnostima relevantnim za njihov autohtoni ili kulturni identitet. Posebno je važno da djeca i mladi s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida dobiju ovu podršku tokom formalnog obrazovanja.
„3. Države potpisnice preduzeće sve odgovarajuće korake u skladu sa međunarodnim pravom kako bi osigurale da zakoni kojima se štiti intelektualna svojina ne predstavljaju nerazumnu ili diskriminatornu prepreku pristupu kulturnim materijalima za lica sa invaliditetom.“
Zahtjevi:
– Vlade moraju osigurati da zakoni koji štite autorska prava i intelektualnu svojinu dozvoljavaju proizvodnju svih objavljenih materijala u formatima koji osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida omogućavaju pristup tim materijalima i da njihovi troškovi nisu veći od onih koji se obično naplaćuju.
– Vlade moraju da obezbijede da su sve veb stranice i druge elektronske tekstualne informacije pristupačne osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida i da sve veb stranice i drugi elektronski mediji dozvoljavaju prenos tekstualnog materijala u formate koji su pristupačni osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida.
„4. Lica sa invaliditetom imaće pravo, na osnovama jednakosti sa drugima, na priznavanje njihovog posebnog kulturnog i lingvističkog identiteta, uključujući gestovni jezik i kulturu gluvih, kao i na odgovarajuću podršku radi ostvarivanja ovog identiteta. „
„5. Da bi licama sa invaliditetom omogućile učešće u rekreativnim, sportskim i aktivnostima u slobodno vrijeme na osnovama jednakosti sa drugima, države potpisnice preduzeće odgovarajuće mjere kako bi:
(a) Podstakle i promovisale učešće lica sa invaliditetom u opštim sportskim aktivnostima na svim nivoima u najvećoj mogućoj mjeri;
(b) Osigurale da lica sa invaliditetom imaju mogućnost da organizuju, razvijaju i učestvuju u sportskim aktivnostima specifičnim za lica sa invaliditetom i u tom cilju podsticale dobijanje odgovarajućih uputstava, treninga i sredstava na osnovu jednakosti sa drugima;
Zahtjevi:
– Osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida moraju imati puni pristup objavljenim informacijama, komentarima, elektronskim vodičima, fizičkim, socijalnim i ugostiteljskim sadržajima, kao i čitavom spektru sportskih, rekreativnih i trenerskih objekata u svim objektima za rekreaciju, razonodu, turizam i sportske aktivnosti.
Moraju se izvršiti razumna prilagođavanja i pružiti odgovarajuća podrška kako bi se osobama s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida omogućilo da pod jednakim uslovima učestvuju u sportskim, rekreativnim i zabavnim aktivnostima u najvećoj mogućoj mjeri.
– Vlade takođe treba da obezbijede da osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida učestvuju u takmičenjima i događajima za osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida na lokalnom i nacionalnom nivou.
– Vlade treba da obezbjede da osobe s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida imaju pristup nivoima podučavanja i obuke koji su ekvivalentni nivoima dostupnim ostalim sportistima.
(c) Osigurale da lica sa invaliditetom imaju pristup sportskim i objektima za rekreaciju i turizam;
(d) Osigurale da djeca sa invaliditetom imaju jednak pristup učešću u igri, rekreativnim, sportskim i aktivnostima u slobodno vrijeme, uključujući aktivnosti koje se odvijaju u sklopu obrazovnog sistema;
Zahtjev:
– Škole moraju omogućiti djeci s potpunim i djelimičnim oštećenjem vida da u najvećoj mogućoj mjeri učestvuju u gimnastičkim, sportskim, kulturnim i rekreativnim aktivnostima.
(e) Osigurale da lica sa invaliditetom imaju pristup uslugama onih koji se bave organizacijom sportskih, rekreativnih, turističkih i aktivnosti u slobodno vrijeme.
Evropski savez slijepih sprovodi dvogodišnji projekat PARVIS, koji ima za cilj podizanje svijesti o pravima osoba potpuno i djelimično oštećenog vida, istovremeno gradeći kapacitete organizacija osoba oštećenog vida, koje se za njih zalažu, stvaranjem i pružanjem pristupačnog audiovizuelnog komunikacijskog materijala, usklađenog na evropskom nivou.
Uz podršku Evropske komisije, PARVIS je zajednički projekat Evropskog saveza slijepih s organizacijama članicama iz 9 zemalja PARVIS-a: Slovačka, Njemačka, Crna Gora, Francuska, Litvanija, Portugal i Španija, Holandija i Švedska.
Pogledajte video koji se odnosi na pravo na sport i kulturu, u skladu sa članom 30 UN Konvencije o pravima OSI na sledećem linku: https://www.youtube.com/watch?v=CSdVBAY5aHE
Izvor: https://www.euroblind.org/convention/article-30
Pripremila: Katarina Bigović Kulić
